Yapımı yılan hikayesine dönen İstanbul’un su ihtiyacını karşılayacak Melen Barajı’nın DSİ Genel Müdürlüğünce açıklanan süreler içinde tamamlanamaması nedeniyle İSKİ Genel Müdürlüğü, meydana gelen zararın tespiti talebiyle dava açtı.

İstanbul‘a su sağlamak amacıyla 1990 yılında Bakanlar Kurulu kararı alınarak geliştirilen Melen Barajı’nın projeleri, DSİ Genel Müdürlüğünce 2011 yılında onaylandı. 2012 yılında inşaatına başlandı. 2016 tarihinde de bitirilmesi planlanıyordu, ancak baraj gövdesinde su tutulmasına engel olacak derecede çatlaklar oluşması nedeniyle proje revize edildi.

Melen Barajı’nın gövdesinde oluşan çatlakları güçlendirmek için başlayan inşaat çalışmalarının ekonomik nedenlerle 2022‘de durmasının ardından DSİ, güçlendirme projesini revize etmek için geçtiğimiz günlerde tekrar ihaleye çıktı.

Ancak ;İstanbul’un küresel iklim değişikliği sürecinden daha az etkilenmesi ve kuraklık durumunda su arzındaki kırılganlığın azaltılması için DSİ Genel Müdürlüğü tarafından 2026 yılında tamamlanması planlanan Melen Barajı’nın, belirtilen tarihten önce işletmeye alınmasının, İstanbul için önemine işaret edilerek   Melen Barajı’nın, DSİ Genel Müdürlüğünce açıklanan süreler içinde tamamlanamayarak, işletmeye alınmaması nedeniyle, İSKİ Genel Müdürlüğü’nün meydana gelen zararın tespiti talebiyle Kocaali Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tespit davası açtı. Şu an yapılan keşif sonucu düzenlenecek bilirkişi raporu bekleniyor.

İSKİ İÇİN ÖNEMLİ BİR ELEKTRİK MALİYETİ OLUŞTURUYOR

İstanbul’un içme suyunun yaklaşık 3’te 1’inin Melen’den geldiğine vurgu yapılan açıklamada “Su; baraj yapılamadığı için doğrudan Melen Çayı’ndan çekiliyor. Suyun, barajda toplanamaması ve doğrudan Melen Çayı’ndan çekilmesi de İSKİ için önemli bir elektrik maliyeti oluşturuyor. Baraj tamamlandığında İstanbul’a yılda 1 milyar 77 milyon metreküp su temin edilecek. Melen Barajı’nın devreye alınamaması nedeniyle fazladan harcanan enerji miktarı, İSKİ Genel Müdürlüğü’ne mali külfet yaratıyor. Barajın ivedilikle devreye alınması ve su tutması gerekiyor.” denildi.

Melen Barajı’nın, DSİ Genel Müdürlüğünce açıklanan süreler içinde tamamlanamayarak, işletmeye alınmaması nedeniyle, İSKİ Genel Müdürlüğü’nün meydana gelen zararın tespiti talebiyle Kocaali Sulh Hukuk Mahkemesi’nde tespit davası açtığı aktarıldı. Şu an yapılan keşif sonucu düzenlenecek bilirkişi raporu bekleniyor.

 YÜKLENİCİ FİRMALAR DA DSİ İLE DAVALIK

Gövdesinde oluşan çatlaklar nedeniyle geçtiğimiz yıl tadilat ihalesi yapılan ve onarımı devam eden büyük Melen Barajı mahkemelik oldu.

Ulusal basında yer alan bilgilere göre Melen Barajı’nın yapımını üstlene yüklenici firmalar Ecetur ve Yöntaş firmaları, Devlet Su İşleri Müdürlüğü’ne eser sözleşmesinden kaynaklanan tasfiye kesin hesabın çıkarılması, belirsiz alacak ve teminat mektuplarının iadesine ilişkin dava açtı.

NUMUNELER UYGUN DEĞİL

İddiaya göre, Melen Barajı inşaat işi sözleşmesi 17 Aralık 2012’de DSİ ile Ecetur A.Ş. ve Yöntaş A.Ş. Adi Ortaklığı ile imzalandı. Baraj mühendisliğinde deneyim sahibi şirket, baraj temelinin jeolojik özelliklerinin çok iyi tespit edilmesi ve üzerine inşa edilecek baraj gövde beton imalatını taşıyacak özelliklere haiz olup olmadığının tespiti ile baraj gövde imalatında kullanılacak malzemenin temin edileceği ocakların nitelik ve nicelik olarak yeterliliğe haiz olup olmadığının tespitini yaparak işe başlamak istedi. Yüklenici firma baraj temelini oluşturan kayaçların belli bölgeleri için yazılı itirazda bulundu. Şirket, kazı çalışmalarına başladığında Kaya-1 gereç alanından elde edilen malzemenin sözleşme dökümanlarında belirtilen nitelikten farklılık gösterdiğini fark etti. Alınan numuneler DSİ ve İTÜ laboratuvarlarına gönderilerek malzemenin sözleşme konusu işe uygun olmadığı ortaya çıktı.

YETERLİ DEĞİL

Baraj zeminin sağlamlığı ile ilgili şüphelerinin bulunduğunu belirten şirket dava dilekçesinde, “Baraj temel parametrelerinin tespitine yönelik ilave zemin araştırılması yapılması İdare’den ısrarla talep edilmiş ancak şirketin bu yöndeki talepleri, inatla reddedilerek adeta sorunun önüne duvar örülmüştür” denildi. Şirket baraj ve ünitelerin yapılacağı alanlarda 14 adet 735 metre araştırma sondajı talep etti. Ancak DSİ 14. Bölge Müdürlüğü 1 Mart 2013 tarihli yazısında talep edilen sondajları uygun bulmadı. Baraj temelinin taşıma gücü ve zemin parametreleri ile şüpheleri bulunan şirket, uluslararası deneyime sahip Paul C. Rizzo’ya rapor hazırlattı. Raporda baraj temelinin oturacağı zemin parametrelerinin taşıma gücü ve kaymaya karşı yeterli dayanıma sahip olmayacağı tahmini ve ilave zemin araştırılmasının gerekli olduğu belirtildi. Bu durum ve rapor toplantıda DSİ yöneticilerine aktarıldı. Ancak bürokratlar, yüklenici firmanın ilave temel araştırma taleplerini kendisine keşif artışı yaratmak için yaptığı şeklinde değerlendirdi. Şirket ile endişe taşıdıklarına dair beyanları teftiş raporlarında yer alan bürokratlar, zemin etüdü ile ilgili yüklenici firmanın taleplerini reddetti.

TİPİ DEĞİŞTİRİLECEKTİ

Düzenlenen teftiş raporunda ise DSİ 14. Bölge Müdürü Sedat Özpınar’ın Genel Müdür yardımcısı ve Barajlar ve HES Dairesi başkanının da bulunduğu toplantıda, “İzin almadan yabancı müşavir çalıştırıp, yabancı müşaviri kullanarak ilave temel araştırmaları yapıp barajın tipini değiştirmek istiyorlardı. Geri püskürttüm” dediği ifadeleri dilekçede yer aldı. Dilekçede ayrıca, idarenin baraj gövde beton imalatına planlandığı tarihi aksatmayacak şekilde ivedilikle başlanması talimatının verildiği ve bu şekilde imalatın başladığı belirtildi. Şirket zemin şartlarının baraj gövde betonu için uygun olduğuna dair idarenin görüşünü yansıtan tek taraflı tanzim edilen tutanaklara imza atmaktan kaçındığını dilekçesinde belirtti. Yüklenici firma, idarenin talimatlarıyla inşaata devam edilmesi için zorlandığını ileri sürdü.

 ZEMİN KAYNAKLI

2017’de baraj temelinde öngörülenden fazla oturmaların ve derz açılmalarının gözlemlenmesinden sonra zemin araştırmaları yapıldı. Melen Baraj gövdesinde oluşan derz çatlakları ile ilgili Orman ve Su işleri Bakanlığı’nın 2017 tarihli ön araştırma raporunda, baraj gövdesindeki çatlakların zeminden kaynaklandığı tespit edilerek, ilave zemin araştırmalarının yapılması önerildi. Yüklenici firma kullandığı malzemelerin ayıplı olmadığını, baraj gövdesinde oluşan derz açılmalarından iş sahibi idarenin sorumlu olup kendilerinin sorumlu olmadığının tespitini mahkemeden istedi. Melen Barajı İnşaatı ve ikmal işlerine ait tasfiye hesabının çıkarılmasını isteyen şirket, teminat mektuplarının iadesini, alacaklarının faiziyle İdare tarafından ödenmesini mahkemeden istedi. DSİ ise yapılan işin ayıplı olduğunu öne sürerek alacakların zaman aşımına uğradığını iddia etti.