FINDIK TA BUDAMA VE YAZICI BÖCEKLER

Bir kaç bahçe gezince gördüm ki;

Fındık bahçelerinde Dalkıran ve Daldelen zararlıların kuruttuğu veya kurutmaya başladığı dal sayısı çok artmış.

Öyle ki, biz bu dalları kesme işine Budama , kestiğimiz zarar görmüş dalları bahçeden uzaklaştırmaya da Bahçe temizliği demeye başlamışız.

Bölgemizde çok sert kışlar olmuyor. Bu durum kış öncesi budamayı daha cazip hale getiriyor. Budama ve bahçe temizliğinin bu aylarda yapılması ile ilkbaharda özellikle zirai mücadele çalışmaları için zaman kazanılmış oluyor.

Maalesef Fındık ocaklarımızda Dalkıran ve Daldelen isimli yazıcı böceklerin delerek ve öz sularını emerek verimli olmaktan uzaklaştırdığı, kurumalarına neden olduğu çok fazla sayıda dalımız var.

Budama faaliyetlerinde Dalkıran ve Daldelen zararı ile verimden uzaklaşmış , ekonomik olarak ürün verme ihtimali kalmamış, kurumuş veya kurumaya başlamış dalları temizleyince geriye yeni büyümeye başlamış filizler ve 5-6 dal kalıyor zaten.

 Ekim, Kasım aylarında ocak ve dal seyreltmesinin yanı sıra kurumuş, kırılmış, yaşlanmış, hastalanmış ve zararlıların etkisinde kalmış ve mahsulden düşmüş dallar dibinden kesilir.

Fındık ocaklarında budama yapılırken her ocakta 6-8 dal kalacak şekilde dal kesimi yapılmalı,  ocakların kök bölgesine güneş ışığı gelecek şekilde merkezden dışa doğru 30 ‘ eğimli dalların oluşmasına çalışılmalıdır.

Şekil budaması yapıldıktan sonra verim budaması da mutlaka yapılmalı, istenilen şekil verildikten sonra dalların daha fazla sürgün oluşturmasına imkan sağlayacak şekilde tepe ve uç budaması yapılmalıdır.

Güneş ışıklarının ve rüzgarın verimli kullanılmasını sağladığı, meyve ve sürgün gözlerinin oluşmasına ortam oluşturduğu için Budama verim ve randımanı etkileyen en önemli bakım faaliyetidir.

 Dalkıran: Dalkıranın dişileri 3-3,5 mm, erkekleri 2 mm uzunlukta ve erkeklerin uçucu kanatları yoktur. Ergin dişiler 0,8-7 cm kalınlığındaki ağaç gövde ve dallarında galeriler açarak zararlı olurlar.

 Dala giriş deliğinin kapatılması mümkün olmadığından, buradan devamlı bitki öz suyu sızar ve bitki zayıflar. Bu sızıntı ağaç gövdelerinde siyahımsı izler bırakır. Zarara uğrayan dal zamanla kurur.

Dalkıran zararlısı fındık gövdelerinde oluşturduğu galeriler içerisinde kışı ergin olarak geçirmektedir. Dalkıran zararlısının açtığı bu galerilerin bitki tarafından kapatılması mümkün olmadığı için bitki öz suyunun dışarı akması ile ağaç zayıflamakta, sonuç olarak da dallar kurumaktadır. Dalkıran zararlısının çıkışı hava sıcaklığının 18-20 °C’ye ulaştığı erken ilkbahardan başlayarak Ekim ayının ortalarına kadar devam etmektedir.

 Kültürel Önlemler; Fındık bahçelerinde kültürel işlemler tekniğine uygun yapılarak ağaçlar sağlıklı bulundurulmalıdır. Bulaşık dallar kesilip en geç Mart ayma kadar fındık bahçelerinden çıkarılarak yok edilmelidir.

Taban suyu yüksek yerlerde fındık bahçesi tesis edilmemeli ve Kültürel işlemler bütün komşu bahçelerle birlikte yapılmalıdır.

 Biyoteknik Mücadele; Kitlesel tuzaklama yöntemi ile bu zararlıya karşı başarılı bir mücadele uygulamak mümkündür. Bu amaçla, çekici tuzaklar kullanılıp bu tuzaklar etiket bilgilerine göre aşılmalıdır.

Biyoteknik mücadelede tuzaklar periyodik olarak kontrol edilmeli ve çekicinin (etil alkol) bitmesi durumunda çekici yenilenmelidir. Bu dönem son derece önemlidir. Çünkü uygun zamanda değiştirilmeyen çekici nedeniyle tuzaklara doğru yönelen böcekler hedefsiz kalmakta ve tuzaklara yakın dallara bulaşabilmektedir. Bu nedenle tuzakların ve çekicilerinin kontrolleri periyodik olarak yapılmalıdır. Ayrıca tuzaklar bahçeyi temsil edecek şekilde aşılmalı, bahçelerin sınır boylarına aşılmamalıdır.

Bu tuzaklar zararlı yoğunluğunun % 70-80 olduğu bahçelerde dekara 6-8 tuzak, bulaşıklığm % 30-40 olduğu bahçelerde 3-4 tuzak aşılmalıdır. Sorunlu olan bahçelerde mücadele süresini azaltmak ve daha kısa sürede sonuç alabilmek için kitlesel yakalama metodu ve kültürel mücadele yöntemi birlikte düşünülmelidir.