Akçakoca ilçemizdeki 200 bin dönüm fındık ocağını budamak için 400 bin adam/ gün, temizlemek için 200 bin adam/ gün , fındığını toplamak için 800 bin adam/ gün işçilik lazım .
Sadece Akçakoca da fındık bahçelerinde işlerin yapılabilmesi için ( yılın her günü çalışılabilse ) yaklaşık 5.000 sürekli işçi gerekir. Akçakoca da fındığı toplamak için ise yaklaşık 25.000 kişinin bir ay boyunca çalışması lazım .
Tarımsal üretimin istihdamdaki yeri bu kadar büyüktür.
Satış ve miras yolu ile sürekli bölünen araziler ailelerin geçimini sağlamaktan uzaklaşınca ailenin yeni yetişen ve yuva kurmak isteyen bireyleri başka işler edinmeye başlarlar ve bu durum ailede tarımsal üretimde çalışacak kişi kalmayana kadar devam eder Yüksek enflasyon ve pahalılığın olduğu yıllarda işçilerin tarla ve bahçelerde hangi ücretle çalışacağı sorun olmakta bu sorun hem işçiler için hem de mülk sahipleri için ekonomik problemlere ve anlaşmazlıklara yol açmaktadır.
Bu anlaşmazlıklar neticesinde bazen işçiler çalışamayıp ortada kalmakta bazen üretim sahipleri çalıştıracak işçi bulamamaktadır. Meydana gelen zaman ve işgücü kaybı ise ülke ekonomisine zarar vermektedir.
Peki genellikle anlaşmazlıklara neden olan işçilerin günlük ücretlerini kim , nasıl belirler ? İş kanunumuzun 39. Maddesi gereği her yıl için asgari ücretin belirlenmesi zaruridir ve İş sahipleri belirlenen bu ücretin altında işçi çalıştıramazlar. Kanunda kimlerden oluşacağı belirlenmiş olan komisyon asgari ücreti bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirler.
Asgari ücretin günlük olarak belirlenmesi esastır. Yani işin niteliği ve zorluğuna göre ücret artıyor olsa da hangi iş kolunda çalışırsa çalışsın kimse belirlenen asgari ücretin altında çalıştırılamaz.
2023 yılının ilk 6 ayında günlük brüt asgarî ücret 333 TL iken ikinci 6 ayında bu rakam 447 TL olmuştu. Geçen yıl fındık toplama günlük yevmiyesi de 447 TL olarak açıklanmıştı ve Dayıbaşı , Aşçı, Taşıyıcı yevmiyeleri ile bu rakam 600 TL. yi bulmakta idi.
2024 yılı için belirlenen asgari ücret brüt olarak 20.002 TL, günlük 667 TL dir. Şu ana kadar asgari ücretin yeniden belirleneceğine dair bir haber bulunmamaktadır. Asıl olan bu ücretin altında işçi çalıştırılmasının suç olmasıdır. Ne dediğinizi duyuyorum “sen ne diyorsun zaten çalışmıyorlar ki , sorun bu ücretin çok üzerinde ücret istenilmesi oluyor.”
Peki mevsimlik işçiler bahçemde çalışacakları zaman ahçı vs ücreti ve dayıbaşı ücreti , yol ücreti diye ekstra ücretler istenilmesi yasal mıdır , bu ekstra ücretleri ödemek zorunda mıyız ?
Öyle ya “bana ne adamların yemeğini kimin yaptığından, hangi araba ile gelip gittiğinden işini yapsın parasını alsın” diye düşünebiliriz.
Aslında ödeme miktarı asgari ücretin günlük kısmına denk gelen ödeme miktarıdır. Sorun ise belirlenen bu miktara çalışacak taraf razı olmayınca , yaptıkları masraflar yüksek olunca , ürün heba olmasın , zamanında toplanabilsin insanlar boş zaman geçirip para kazanacakları günleri heba olmasın diye her iki tarafı ikna edecek kurum ve kuruluşlar araya girmekte ve her iki tarafın gönlünü alacak rakamlar oluşturmaya çalışmaktadır.
Bu kurum ve kuruluşlar Aydın’da İncir Yetiştiricileri Birliği , Nevşehir de Patates Üreticileri Derneği , Adana da Pamuk Sanayicileri Birliği vs olurken her iki tarafı ikna edecek kuvvetli sosyal birlikleri olmayan bölgelerde ” Mevsimlik İşçi İzleme ve Ücret Komisyonları ” olmaktadır.
İşte bu komisyon ve birlikler tarafından her iki tarafı da ikna edecek rakamlar bulunurken yol parası, yemek parası , dayı başı parası , fazla çalışma parası, çuval taşıma parası gibi ücret kalemleri eklemeleri yapılmaktadır.
Bu eklemeler ile :
Üreticiye asgari ücrete çalışırlar ise sorun yok çalıştır, çalıştıramaz ve ürünün ortada kalma sorunu başlarsa işçilere. bizim onları ikna ettiğimiz, asgari günlük ücretin üzerine ekleme yaparak belirlediğimiz ücrete çalışacak o parayı ver.
İşçiye çalışman gereken ücret günlük asgari ücret idi ama haklısın hayat pahalı ve senin de yaşadığın şehirde olmaman nedeni ile ek masrafların var ama abartma belirlediğimiz yeni fiyata çalış. Mesajları verilmiş olur.
Tabi doğal olarak yerli işçilerde en az belirlenen bu yeni ücrete çalışırlar. Tabi bu arada bölgemizde hasada kadar tarafların beklentilerini gösterir haber ve yazılar ücret kısmını karmaşık hale getirmekte her iki tarafta da farklı beklentilere neden olmaktadır.
