Fındık Bizi Affeder mi?

Bir dostum sosyal medyada göndermiş. Fındık üreticileri için ders niteliğinde olduğunu düşünerek köşeme alıyorum.

“Ordu’nun Toplumsal Tarihçesi”, “Ordu’da İz Bırakmış Yazarlar Antolojisi” ve “Geçmişten Günümüze Ordu Kenti” isimli kitapların yazarı yerel tarihçi Hüseyin Naim Güney anlatıyor…

2. Dünya Savaşının en yoğun olduğu ve ülke sınırlarına dayandığı o zor dönemde fındık fiyatı serbest piyasada yerlerde sürünüyordu. Fındık o sene de çok azdı. Üretici tüccara borçluydu.

Fiskobirlik ise üreticinin elindeki tek geçim kaynağı olan fındığını serbest piyasa değerinin çok üzerinden satın almak için her türlü hazırlıklarını tamamlamıştı.

Bu girişimlerin yanında Fiskobirlik Teşkilatı Ordu Vilayet Gazetesine 5 Eylül 1941 tarihinde kendine üye olan ortaklarına hitaben bir ilan verir.

İlanda kendisine fındık vermeye taahhüdü olan müstahsil ortağını sert biçimde uyaran Fiskobirlik, mahsulünü kendisine teslim etmeyenleri hapisle cezalandırarak ortaklıktan çıkaracaklarını kamuoyu önünde beyan eder.

Gazetede neşredilen ve dönemin şartlarını yansıtan o ilginç ilan aynen şöyledir:

“Tarım Satış ve Kredi Kooperatifi Ortaklarına… Bu yıl mahsulünü hamdolsun idrak etmiş bulunuyoruz. Bu münasebetle sizlere vazifelerinizi hatırlatmak istiyoruz. Verdiğin taahhütnameye göre mahsulünü kooperatifin izni olmaksızın satarsan ceza görürsün. Bahusus satış kooperatifinin iştigal mevzuu olan Fındık Mahsulünü Satış Kooperatifi depolarına teslim etmezsen hapis cezasıyla cezalanacak, hem kredi ve hem de Satış Kooperatifi ortaklığından çıkartılacaksın.

Bütün bunlardan başka Kooperatife mal teslim etmek senin için faydalıdır. Kooperatif  “50” Randımanlı Tombul Fındığı (40) kuruştan satın alacak ve bunun otuz kuruş peşin alacaksın.

Hâlbuki hariçten sana kimse bu parayı vermez. Satış Kooperatifi mahsulünüzü kolaylıkla almak üzere, Merkez’de, Vona’da (Perşembe), Ebülhayır ve Ulubey’de depolar açmıştır. Mahsulünüzü hemen depolara teslim etmek suretiyle kooperatife karşı olan vazifenizi yerine getiriniz. Menfaatinizi çiğnemeyiniz. Son pişmanlık fayda vermez. Tarım Satış ve Kredi Kooperatifleri”

Tarihçi Güney, yazının altına bir de şöyle yorum eklenmiş:

“Bir dönem serbest piyasaya karşı üreticinin lehine regülatör görevini yapan Fiskobirlik teşkilatının köylü için ne kadar önemli bir vazife üstlendiğini ilanı okuyunca daha iyi anlıyorsunuz.

Ama bizler ne yaptık. Fiskobirlik’i önce körelttik, içerden yedik bitirdik sonra yok ettik. Yani kendi bindiğimiz dalı kestik. Maalesef gerçek budur. Öyle değil mi?”

Şimdi bizler bu notun altına kendi notumuzu eklesek ne söyleyebiliriz dersiniz!

Örnek; şöyle desek yanlış mı yapmış oluruz?

“Fiskobirlik’i içine düştüğü durumdan kurtarmak vaadiyle yönetime gelen ve kooperatifi kurtarmak bir yana…

Fındık üreticilerinin kaderini yabancı bir fındık tekeli ile iktidarın keyfi politikalarına bırakan kişiyi ödüllendirip AKP milletvekili aday listesinin sırasına yazarak…

Neredeyse yüzde 50’ye yaklaşan oyla milletvekili seçtik. Affet bizi ey aziz fındık!”

 Kaynak Karasu Haber Güncelleme Tarihi: 03 Ağustos 2023, 13:44